Już w czerwcu br. zostanie uruchomiony nowy program priorytetowy NFOŚiGW pn. „Klimatyczne Uzdrowiska”. Program ma na celu wsparcie samorządów posiadających status uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej w zwiększeniu odporności na skutki zmian klimatu. Budżet programu wyniesie 250 mln zł. Nabór w programie będzie ciągły, potrwa do 2024 roku bądź do wyczerpania środków. Program zapowiedział minister klimatu i środowiska Michał Kurtyka podczas poniedziałkowego (17 maja br.) spotkania z samorządowcami w Szczawnie-Zdroju.
Nowy program to kolejny krok w trosce o klimat. Minister Kurtyka podkreślił jak istotne jest podejmowanie nowych działań w walce o poprawę jakości życia Polaków i stanu środowiska:
„Wszystkim nam zależy na dobrym klimacie. Czyste powietrze, woda, zdrowa żywność, możliwość życia w symbiozie z otaczającą nas naturą to marzenia ponad jakimikolwiek podziałami. Szczególne oczekiwania mamy wobec miejscowości uzdrowiskowych, takich jak goszczące nas Szczawno-Zdrój. Tu szukamy nie tylko wypoczynku, ale i zdrowia. A to oznacza dla ponad 50 gmin uzdrowiskowych i miejscowości, które posiadają status obszaru ochrony uzdrowiskowej olbrzymie szanse, ale i wyzwania. Kapitał tych samorządów to wyjątkowy mikroklimat, o który wspólnie, aktywnie musimy zadbać. Ten cel przyświecał pracom nad nowym programem przygotowanym wspólnie przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
10 mln zł przeznaczy Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na wsparcie jednostek samorządu terytorialnego zaangażowanych w adaptację do zmian klimatu. Nowy konkurs na najbardziej zielono-niebieską infrastrukturę ruszy w już czerwcu. To element projektu Ministra Klimatu pn. „Miasto z klimatem”.
Obecnie w Polsce prawie 60% ludności mieszka w miastach, które ciągle się rozwijają, zwiększając presję na środowisko, a jednocześnie są obszarami szczególnie wrażliwymi na zmiany klimatu. Te procesy mają duży wpływ na zdrowie ludzi, m.in. w związku z powstającym w miastach problemem zanieczyszczenia powietrza, niekorzystną strukturą przestrzeni zurbanizowanej czy utrudnionym gospodarowaniem wodami. Dlatego celem konkursu jest upowszechnianie nowoczesnych, efektywnych i skutecznych rozwiązań w miastach, służących poprawie jakości życia ich mieszkańców oraz poprawiających odporność miast na skutki zmian klimatu.
Beneficjentami nowej części programu NFOŚiGW „Adaptacja do zmian klimatu” mogą być gminy miejskie w dwóch kategoriach: do 100 tys. mieszkańców i powyżej 100 tys. mieszkańców. Kluczem do sukcesu jest spełnienie wymogu posiadania przygotowanych do realizacji projektów z zakresu zielono-niebieskiej infrastruktury.
W dniu 1 kwietnia 2021 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacyjnego pojawił się projekt ustawy o zmianie ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej oraz niektórych innych ustaw. Projekt ma na celu transpozycję do przepisów krajowych postanowień dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/904 z 5.06.2019 r. w sprawie zmniejszenia wpływu niektórych produktów z tworzyw sztucznych na środowisko (Dz.U.UE.L z 2019 r. Nr 155, poz. 1). Termin na wdrożenie nowych przepisów to 3.07.2021 r.
Czytaj więcej: Opłata produktowa za jednorazowe opakowania - już od lipca!
Obliczenie opłaty za odpady komunalne na podstawie zużycia wody staje się coraz popularniejszą praktyką. Na tę metodę zdecydowały się już niektóre miasta, m.in. Szczecin, Tarnów, Łódź, natomiast od kwietnia 2021 r. będzie obowiązywać ona także w Warszawie. Metoda ta z założenia jest najbardziej miarodajna, ponieważ pozwala odzwierciedlić realną liczbę osób zamieszkujących daną nieruchomość.
- Wprowadzenie
Na podstawie przepisów ustawy z 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – dalej u.u.c.p.g. – gmina jest zobowiązana do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Artykuł 6j ust. 1 u.u.c.p.g. określa sposób ustalania wysokości opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi. W przypadku nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy, opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi stanowi iloczyn uchwalonej stawki oraz:
1) liczby mieszkańców zamieszkujących daną nieruchomość, albo
2) ilości zużytej wody z danej nieruchomości, albo
3) powierzchni lokalu mieszkalnego.
Należy pamiętać, że rada gminy może także wybrać metodę, zgodnie z którą opłata za gospodarowanie odpadami komunalnymi jest określona w jednej stawce opłaty od gospodarstwa domowego, przy czym dopuszczalne jest stosowanie więcej niż jednej metody ustalenia opłat na obszarze gminy spośród wskazanych metod.
Drugiej z wymienionych metod poświęcony jest niniejszy komentarz. Poniżej zwrócono uwagę na wybrane zagadnienia problemowe związane z wprowadzaniem i funkcjonowaniem stosowania tej metody.
Termomodernizacja istniejących budynków przynosi korzyście wszystkim – zarówno właścicielom budynków, poprzez obniżenie kosztów ogrzewania budynków, jak i całej populacji ludzkiej, poprzez obniżenie emisji zanieczyszczeń, pochodzących ze spalania paliw. Jednak to właściciele ponoszą koszty ewentualnej termomodernizacji budynków. W celu zachęcenia ich do tych działań, poprzez refundację części poniesionych kosztów, utworzony został Fundusz Termomodernizacji i Remontów, z którego środków dotowane są przedsięwzięcia termomodernizacyjne. Czym jest premia termomodernizacyjna i w jaki sposób można ją uzyskać?
- Na co przysługuje premia termomodernizacyjna?
Premia termomodernizacyjna jest formą dofinansowania do zrealizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych, której zasady udzielania zostały uregulowane w przepisach ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów - dalej u.w.t. Pojęcie przedsięwzięcia termomodernizacyjnego zostało zdefiniowane w art. 2 pkt 2 u.w.t., zgodnie z którym należy przez nie rozumieć przedsięwzięcia, których przedmiotem jest:
a) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie zapotrzebowania na energię dostarczaną na potrzeby ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej oraz ogrzewania do budynków mieszkalnych, budynków zbiorowego zamieszkania oraz budynków stanowiących własność jednostek samorządu terytorialnego służących do wykonywania przez nie zadań publicznych,
b) ulepszenie, w wyniku którego następuje zmniejszenie strat energii pierwotnej w lokalnych sieciach ciepłowniczych oraz zasilających je lokalnych źródłach ciepła, jeżeli budynki wymienione w lit. a, do których dostarczana jest z tych sieci energia, spełniają wymagania w zakresie oszczędności energii, określone w przepisach prawa budowlanego, lub zostały podjęte działania mające na celu zmniejszenie zużycia energii dostarczanej do tych budynków,
c) wykonanie przyłącza technicznego do scentralizowanego źródła ciepła, w związku z likwidacją lokalnego źródła ciepła, w wyniku czego następuje zmniejszenie kosztów pozyskania ciepła dostarczanego do budynków wymienionych w lit. a,
d) całkowita lub częściowa zamiana źródeł energii na źródła odnawialne lub zastosowanie wysokosprawnej kogeneracji.
Ważne!
Premia termomodernizacyjna przysługuje na spłatę części kredytu zaciągniętego na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego. Pierwszym warunkiem skorzystania z tej formy dopłaty do termomodernizacji jest więc zaciągnięcie kredytu na realizację przedsięwzięcia a nie realizacja go przy użyciu posiadanych środków finansowych. Premia nie jest bowiem refundacją faktycznie poniesionych kosztów, lecz dopłatą do części kredytu.
Kolejnym warunkiem uzyskania premii termomodernizacyjnej jest uprzednie wykonanie audytu energetycznego, czyli „opracowania określającego zakres oraz parametry techniczne i ekonomiczne przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, ze wskazaniem rozwiązania optymalnego, w szczególności z punktu widzenia kosztów realizacji tego przedsięwzięcia oraz oszczędności energii, stanowiącego jednocześnie założenia do projektu budowlanego” (art. 2 pkt 8 u.w.t.). Bowiem aby uzyskać premię termomodernizacyjną, z audytu energetycznego musi wynikać, że w wyniku jego realizacji nastąpi:
Czytaj więcej: Jak uzyskać dopłatę do termomodernizacji? - poradnik dla mieszkańca
Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz ustawa o odpadach zmieniły się od nowego roku. Przewidują inny sposób obliczania poziomu recyklingu – ma się odnosić do wszystkich wytworzonych odpadów, a nie jak za 2020 rok – do czterech frakcji. Tymczasem samorządowcy chcą zmian – ich zdaniem ostatnie zmiany w prawie nadal nie rozwiązują istotnych problemów zgłaszanych przez środowiska samorządowe.
Nowelizacja ustawy o czystości i porządku w gminach
Zmiany w ustawie o czystości i porządku w gminach wprowadzane są za pomocą dwóch aktów prawnych. Pierwszym z nich jest ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, która została opublikowana w Dzienniku Ustaw 28 grudnia.
Czytaj więcej: Od stycznia ważne dla gmin zmiany w gospodarce odpadami
Sejm poparł w czwartek wieczorem cztery poprawki, jakie do noweli zaproponował dzień wcześniej Senat. Jedna z nich stanowiła, że nowe przepisy wejdą w życie z dniem 31 grudnia 2020 roku. Pierwotnie część przepisów miała zacząć obowiązywać po 14 dniach od dnia ogłoszenia ustawy. Kolejna ze zmian popartych przez Sejm, pozwala na zawieszenie poboru kar od gmin, które nie wywiązały się z uzyskania odpowiedniego poziomu recyklingu odpadów. Teraz ustawa trafi do podpisu prezydenta.
Podczas debaty w Senacie senator Wadim Tyszkiewicz podkreślił, że samorządy „na śmieciach nie zarabiają i nie są winne wysokim cenom śmieci”. - Nie można narzucić niższych cen, bo gmina straci, różnica między kosztami a wpływami będzie musiała być pokryta przez mieszkańców – mówił.
Jak dodał, kiedyś gminy dostawały pieniądze za posegregowane śmieci, a obecnie trzeba zapłacić, żeby ktoś chciał posegregowane śmieci odebrać od gmin. Tymczasem odpady nie powinny być gromadzone na wysypiskach, a palenie ich nie jest „do końca dobrym rozwiązaniem”.
Czytaj więcej: Gminy rozliczą się z odpadów za 2020 rok w korzystniejszy dla nich sposób
Prawnicy nie mają wątpliwości, że już dawno nie było tak dużej nowelizacji prawa budowlanego (pb). Ustawa z 13 lutego 2020 roku przede wszystkim upraszcza proces inwestycyjny, bo wprowadza katalog inwestycji przeprowadzanych na podstawie pozwolenia, zgłoszenia i bez żadnych formalności, ułatwia przyłączanie nowych inwestycji do sieci gazowych, elektroenergetycznych, ciepłowniczych, wodociągowych i kanalizacyjnych, ogranicza termin na stwierdzenie nieważności pozwolenia na budowę, jednoznacznie wskazuje, kto jest, a kto nie jest stroną procesu inwestycyjnego.
Nowela przewiduje też wprowadzenie nowego projektu budowlanego. Tyle, że jeszcze przez rok można projekty opracowane według dotychczasowych zasad dołączać do wniosku o pozwolenie na budowę i zgłoszenia. Ta zmiana zatem nie będzie odczuwalna z dnia na dzień. Posiadaczy ponadwudziestoletnich bezprawnych budowli ucieszy nowa możliwość ich zalegalizowania. Ta zmiana jednak z punktu widzenia ładu przestrzennego ma wiele wad. Co dokładnie się zmieni?
Czytaj więcej: Od soboty nowe prawo budowlane - proces inwestycyjny będzie prostszy
Kontrowersje wokół spalarni odpadów trwają. Według ministerstwa celem zakładów termicznego przetwarzania jest wytworzenie energii. Przeciwnicy podkreślają, że gminy, które projektują budowę, nie poprawiają selektywnej zbiórki śmieci. Tymczasem kolejne inwestycje czekają na pozwolenia na budowę i dofinansowanie z NFOŚiGW. A zdaniem ekspertów nie należy wspierać tego typu inwestycji.Do 30 września ma być wydana decyzja pozwolenia na budowę dla inwestycji polegającej na utworzeniu zakładu termicznego przekształcania odpadów w Oświęcimiu – wynika z odpowiedzi ministra klimatu na interpelację poselską. Wiceminister Jacek Ozdoba podkreśla, że głównym celem inwestycji jest wytworzenie energii elektrycznej i ciepła w warunkach wysokosprawnej kogeneracji.
Czekamy na listę ministra
W czasie pandemii przesunięty został termin wydania przez ministra klimatu rozporządzenia określającego (zgodnie z art. 35b ust. 4 ustawy o odpadach) listę instalacji przeznaczonych do termicznego przekształcania odpadów komunalnych lub odpadów pochodzących z przetwarzania odpadów komunalnych. Miało zostać po raz pierwszy wydane do 31 lipca 2020 r., ale termin ten wydłużono do 31 grudnia. Resort argumentował, że wynika to z konieczności pozyskania kompletnych danych dotyczących mocy przerobowych istniejących instalacji do termicznego przekształcania odpadów komunalnych i odpadów pochodzących z ich przetworzenia.
Czytaj więcej: Spalarnie odpadów coraz droższe, a planowane są nowe inwestycje