Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), w uzgodnieniu z Ministerstwem Klimatu i Środowiska, poinformował w komunikacie z dnia 28 listopada 2024 r. o wprowadzeniu przerwy w przyjmowaniu nowych wniosków w ramach programu „Czyste Powietrze”. Jednocześnie zapowiedziano modernizację programu, która ma przyczynić się do jego usprawnienia oraz skuteczniejszej realizacji celów środowiskowych.
Kluczowe informacje dotyczące przerwy i planowanych zmian:
- Przerwa w przyjmowaniu wniosków:
- Od dnia 28 listopada 2024 r. wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) wstrzymują przyjmowanie nowych wniosków. Wypłaty dotacji oraz obsługa wniosków złożonych przed tym terminem będą kontynuowane bez zakłóceń.
Nowa edycja programu:
Zmodernizowany program „Czyste Powietrze” zostanie uruchomiony na wiosnę 2025 r. Zmiany obejmą uproszczone zasady, nowe źródła finansowania oraz dodatkowe mechanizmy wspierające beneficjentów.
Wsparcie dla regionów dotkniętych powodzią:
W połowie grudnia 2024 r. ruszy specjalny program dotacji na termomodernizację budynków mieszkalnych w województwach dolnośląskim, lubuskim, opolskim oraz śląskim, które ucierpiały w wyniku powodzi. Na ten cel przeznaczono kwotę 300 mln zł. Program zakłada uproszczoną procedurę wnioskowania.
Konsultacje i analiza programu:
Od kilku miesięcy prowadzone są analizy oraz konsultacje dotyczące modernizacji programu „Czyste Powietrze”. W dyskusjach wzięło udział około 200 osób, a opracowane założenia nowej wersji programu zostaną wkrótce przedstawione opinii publicznej. Finalna wersja zasad ma być znana jeszcze przed końcem 2024 roku.
Planowane zmiany w programie:
Modernizacja programu „Czyste Powietrze” przewiduje wprowadzenie następujących rozwiązań:
- Wypłata zaliczek bezpośrednio na konto beneficjenta, a nie wykonawcy.
- Limity dotacji przypisane do poszczególnych kategorii kosztów inwestycji.
- Skierowanie wsparcia przede wszystkim do najuboższych gospodarstw domowych.
- Obowiązek osiągnięcia określonego standardu energetycznego po zakończeniu inwestycji.
- Zwiększenie liczby kontroli w miejscu realizacji inwestycji oraz nadzór nad wykonawcami.
- Powołanie rekomendowanej listy sprawdzonych firm wykonawczych, co ma zminimalizować ryzyko nadużyć.
Nowe mechanizmy wsparcia:
W nowej wersji programu przewidziano zaangażowanie gmin jako operatorów wspierających beneficjentów na każdym etapie realizacji inwestycji – od planowania po jej rozliczenie. Wprowadzenie tego rozwiązania ma zwiększyć efektywność termomodernizacji, zmniejszyć ryzyko oszustw oraz zapewnić beneficjentom niższe rachunki za ogrzewanie.
Zakończenie nadużyć i uproszczenie procedur
Zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW, Robert Gajda, zapowiedział, że modernizacja programu pozwoli skutecznie eliminować nadużycia, takie jak:
- Wielokrotne zawyżanie kosztów przez wykonawców.
- Nieuprawnione pobieranie zaliczek przez firmy, które następnie znikały z rynku.
- Nadużycia związane z pełnomocnictwami przekazywanymi przez beneficjentów.
Wprowadzone zmiany mają uprościć proces wnioskowania, przyspieszyć rozliczenia oraz zapewnić skuteczniejsze wsparcie dla gospodarstw domowych, przy jednoczesnym zachowaniu transparentności działań.
Statystyki programu „Czyste Powietrze”
Od początku realizacji programu do WFOŚiGW wpłynęło ponad 1 milion wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę 37 mld zł. Z tego podpisano ponad 820 tys. umów na około 26 mld zł, a wypłacono niemal 14 mld zł na rzecz 650 tys. beneficjentów.
Kontynuacja działań na rzecz ochrony powietrza
Modernizacja programu „Czyste Powietrze” ma na celu jego usprawnienie, zwiększenie efektywności termomodernizacji oraz poprawę jakości powietrza w Polsce. Dzięki wprowadzonym reformom program będzie funkcjonował na bardziej transparentnych i skutecznych zasadach, zapewniając długoterminowe korzyści zarówno dla środowiska, jak i gospodarstw domowych.