Zrównoważone gospodarowanie zasobami wodnymi staje się coraz bardziej popularne. Mieszkańcy są zachęcani do zbierania wód opadowych i ich wykorzystywania. Jednocześnie jednak Internet pełen jest sprzecznych informacji dotyczących formalności, jakich należy dopełnić przy realizacji zbiornika na deszczówkę. W poradniku wyjaśniono, skąd biorą się te rozbieżności i jakie działania powinna podjąć osoba, która chce mieć zbiornik na wody opadowe na swojej działce.

Wody opadowe to nie ścieki

Można spotkać się z interpretacjami traktującymi wody opadowe jako ścieki. Wynika to z faktu, że w poprzednim stanie prawnym rzeczywiście tak było (zob. art. 9 ust. 1 pkt 14 lit. c ustawy z 18.07.2001 r. – Prawo wodne). Jednak według obecnie obowiązujących przepisów woda deszczowa, która nie jest niczym zanieczyszczona, nie stanowi ścieku (zob. art. 16 pkt 61 ustawy z 20.07.2017 r. – Prawo wodne – dalej pr. wod.). Dotyczy to zarówno wody, która spływa z dachów budynków oraz z terenów utwardzonych, jak i tej, która wpada bezpośrednio do zbiornika na wody opadowe.

Wniosek: wody opadowe nie stanowią ścieków, o ile nie są z nimi zmieszane.

Ustalenie to będzie miało duże znaczenie przy ocenie, jakie formalności należy spełnić przed wykonaniem zbiornika na deszczówkę.

Zapamiętaj! Jeżeli znajdzie się wyrok albo decyzja, w której będzie wskazane, że deszczówka to rodzaj ścieku, to stanowisko w nich wyrażone nie będzie już aktualne.

Lokalizacja zbiornika na deszczówkę

Jak już wyjaśniono wyżej, wody opadowe nie są ściekami. Ma to duże znaczenie przy ustalaniu zasad lokalizacji zbiornika na deszczówkę na działce. W tym zakresie w wielu miejscach można znaleźć odniesienie do rozdziału 7 działu II rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 12.04.2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie, dotyczącego warunków sytuowania zbiorników bezodpływowych na nieczystości ciekłe.

 

Jednak należy zwrócić uwagę, że przez pojęcie zbiorników bezodpływowych rozumie się instalacje i urządzenia przeznaczone do gromadzenia nieczystości ciekłych w miejscu ich powstawania (zob. art. 2 ust. 1 pkt 5 ustawy z 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach – dalej u.u.c.p.g.). Z kolei przez pojęcie nieczystości ciekłych rozumie się ścieki gromadzone przejściowo w zbiornikach bezodpływowych (zob. art. 2 ust. 1 pkt 1 u.u.c.p.g.). Oznacza to, że w zbiorniku na nieczystości ciekłe są ścieki. Skoro już wiemy, że wód opadowych nie można zaliczyć do tej kategorii, to nie trzeba także stosować przepisów przywołanego wyżej rozporządzenia.

Oznacza to, że zbiornik na deszczówkę może zostać zlokalizowany w dowolnym miejscu na działce.

Zbiornik na deszczówkę może wymagać pozwolenia wodnoprawnego

Może się wydawać, że skoro w zbiorniku na deszczówkę gromadzi się woda, to konieczne jest uzyskanie zezwolenia na takie gromadzenie. Nie jest to jednak takie oczywiste, a przepisy obowiązującego Prawa wodnego nie są w tym zakresie jednoznaczne.

Jedną z inwestycji, która wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, jest wykonywanie urządzeń wodnych (zob. art. 389 pr. wod.). Jednak zarówno mieszkańcy, jak i urzędnicy mają wątpliwości, czy szczelny zbiornik do gromadzenia wód opadowych jest takim urządzeniem. Wynika to z dość ogólnej definicji tego pojęcia. Urządzenia wodne to urządzenia lub budowle służące do kształtowania zasobów wodnych lub korzystania z tych zasobów, w tym m.in. wyloty urządzeń kanalizacyjnych służące do wprowadzania ścieków do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych oraz wyloty służące do wprowadzania wody do wód, do ziemi lub do urządzeń wodnych (zob. art. 16 pkt 65 lit. f pr. wod). Dyskusyjne jest, czy zbiornik na deszczówkę służy korzystaniu lub kształtowaniu zasobów wodnych oraz czy wylot ze zbiornika wprowadzający część wody do ziemi stanowi urządzenie wodne.

Jeżeli nie jest się pewnym, czy planowana inwestycja wymaga pozwolenia wodnoprawnego lub zgłoszenia wodnoprawnego, należy skontaktować się z nadzorem wodnym, który jest najbliżej miejsca, gdzie planowana jest inwestycja.

Wiele przydatnych informacji można znaleźć na stronie internetowej Wód Polskich – https://wody.gov.pl/index.php/pozwolenie-wodnoprawne (dostęp: 28.06.2020 r.).

Warto wiedzieć: Przed uzyskaniem pozwolenia wodnoprawnego można złożyć wniosek o wydanie przyrzeczenia jego wydania. Taka promesa wydawana jest na co najmniej rok. W okresie jej ważności, jednostka Wód Polskich nie może odmówić wydania pozwolenia wodnoprawnego ani udzielić takiego pozwolenia innemu zakładowi. Zasady uzyskania przyrzeczenia są podobne do uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

Pozwolenie na budowę czy zgłoszenie

Kwalifikacja zbiornika na deszczówkę zależy od momentu jego powstania oraz jego powiązania z budynkiem (o ile na działce taki budynek w ogóle się znajduje). Taki zbiornik może być albo urządzeniem budowlanym (zob. art. 3 pkt 9 ustawy z 7.07.1994 r. – Prawo budowlane) albo samodzielnym obiektem.

Zasadą jest, że zbiorniki stanowią urządzenia budowlane służące budynkom. Dotyczy to sytuacji, gdy budowane są jednocześnie z budynkiem, któremu mają służyć. Jeśli zaś są wybudowane po wzniesieniu budynku lub wyłącznie samodzielnie, na nieruchomości bez budynku mieszkalnego, są samodzielnym urządzeniem stanowiącym obiekt budowlany. Uzyskane pozwolenie na budowę budynku obejmuje bowiem także urządzenie służące użytkowaniu budynku mieszkalnego zgodnie z jego przeznaczeniem.

Czyli: jeśli zbiornik powstaje wraz z budynkiem, to jest objęty pozwoleniem na budowę tego budynku, a jeśli osobno – to trzeba uzyskać pozwolenie na budowę.

Zbiornik na wody opadowe, w przeciwieństwie do przydomowej oczyszczalni ścieków czy zbiornika bezodpływowego na nieczystości ciekłe, nie został wymieniony w Prawie budowlanym wśród inwestycji niewymagających pozwolenia na budowę (zob. art. 29 Prawa budowlanego).

Możliwość uzyskania dofinansowania

Wiele gmin, zwłaszcza miejskich, wprowadza programy umożliwiające uzyskanie dofinansowania na magazynowanie wód opadowych. Z reguły programy te mają formę dotacji celowych z budżetu gminy. Szczegółowe warunki uzyskania dofinansowania, jego zakres (np. maks. 80%) oraz maksymalną kwotę (np. do 5.000 zł) określają uchwały organu uchwałodawczego danej jednostki samorządu terytorialnego. Można je znaleźć na stronach internetowych urzędu gminy oraz w dziennikach urzędowych konkretnych województw.

Podsumowanie:

Jeśli planuje się budowę zbiornika na wody opadowe:

1) na pewno nie trzeba spełniać żadnych wymogów przewidzianych dla zbiorników na ścieki;

2) inwestycję można zrealizować w dowolnym miejscu na działce;

3) należy pamiętać, że zbudowanie zbiornika na deszczówkę wymaga dopełnienia formalności w wydziale architektury i budownictwa starostwa powiatowego lub urzędu miasta; wykonanie zbiornika bez pozwolenia na budowę może spowodować negatywne konsekwencje ze strony organów nadzoru budowlanego – może być to nawet nakaz rozbiórki;

4) w zależności od specyfiki konkretnego zbiornika na deszczówkę może być konieczne uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego.

Sługocka Martyna LEX