W dniu 16 maja weszła w życie (z pewnymi wyjątkami) ustawa z dnia 14 maja 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2. W obszarze przepisów z zakresu prawa ochrony środowiska wprowadziła ona kilka istotnych zmian.

Więcej czasu na realizację obowiązków sprawozdawczych

Wydłużono terminy na złożenie sprawozdań za 2019 r., o których mowa w przepisach:

• ustawy z dnia 13 września 1997 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach:

• do 31 sierpnia 2020 r. - w przypadku rocznych sprawozdań podmiotów odbierających odpady komunalne od właścicieli nieruchomości, podmiotów prowadzących punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych (z wyłączeniem gminy), a także innych podmiotów zbierających odpady komunalne oraz podmiotów zbierających odpady komunalne przyjmujących odpady komunalne od innego zbierającego odpady komunalne,
• do 31 października 2020 r. - w przypadku rocznego sprawozdania wójta (burmistrza, prezydenta miasta) z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi,
• do dnia 31 grudnia 2020 r. - w przypadku rocznego sprawozdania marszałka województwa z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi

• ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach:

• do 11 września 2020 r. - w przypadku rocznych sprawozdań o produktach, opakowaniach i o gospodarowaniu odpadami z nich powstającymi (art. 73 u.o.) oraz rocznych sprawozdań składanych przez organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego (art. 74a u.o.), jak również rocznych sprawozdań o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami składanych przez przedsiębiorców prowadzących stację demontażu pojazdów oraz prowadzących strzępiarkę, o której mowa w ustawie o recyklingu pojazdów wycofanych z eksploatacji (art. 75 ust. 2 pkt 4 i 5 u.o.);
• do dnia 31 października 2020 r. - w przypadku rocznych sprawozdań o wytwarzanych odpadach i o gospodarowaniu odpadami (art. 75 u.o.) - poza wskazanymi wyżej wyjątkami.

Zmianie uległ także termin na sporządzenie przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta) analizy stanu gospodarki odpadami komunalnymi za 2019 r. - zgodnie ze zmienionymi przepisami należy ją wykonać do dnia 30 listopada 2020 r.

Dłuższe terminy na wykonanie obowiązków w zakresie audytu zewnętrznego

Zmianie uległy także przepisy określające termin przeprowadzenia audytu zewnętrznego oraz termin przekazania uwierzytelnionej kopii sprawozdania z przeprowadzonego audytu. Zarówno przedsiębiorcy wskazani w art. 46 ust. 1 ustawy z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi, jak i organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz prowadzący zakład przetwarzania, o których mowa w ustawie z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym, mają obecnie czas na wykonanie audytu zewnętrznego za rok 2019 do dnia 30 września 2020 r. Przekazanie uwierzytelnionej kopii sprawozdania z przeprowadzonego audytu WIOŚ i marszałkowi województwa powinno nastąpić do dnia 15 listopada 2020 r. W tym samym terminie audytor powinien także przekazać audytowanemu przedsiębiorcy sprawozdanie z przeprowadzonego audytu.

Nowy termin na dostosowanie się do zmian wprowadzonych nowelizacją tzw. ustawy śmieciowej

Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw, która w przeważającym zakresie weszła w życie 6 września 2019 r., zobowiązywała rady gmin do dostosowania ich uchwał do nowych regulacji do dnia 6 września 2020 r. Tarcza antykryzysowa 3.0 wprowadziła jednak zmiany do art. 9 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1 i 2 tej ustawy. Polegają one na wydłużeniu do dnia 31 grudnia 2020 r. terminu na dostosowanie uchwał rad gmin do przepisów wprowadzonych lipcową nowelizacją tzw. ustawy śmieciowej, w tym także w zakresie stawek opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi z rodzinnych ogrodów działkowych oraz stawek opłaty za pojemnik lub worek o określonej pojemności, przeznaczony do zbierania odpadów komunalnych na terenie nieruchomości (art. 9 ust. 1 oraz art. 10 ust. 1 i 2 ustawy zmieniającej ustawę śmieciową).

Zmiany w zakresie BDO

W ustawie o odpadach uchylono art. 236a ust. 3, który dotyczył obowiązku wprowadzenia do BDO dokumentów ewidencji odpadów sporządzonych w formie papierowej. Dodano zaś przepis art. 236b u.o. uprawniający podmioty wskazane w art. 50 ust. 1 i art. 51 ust. 1 u.o. do prowadzenia ewidencji odpadów w formie papierowej (zgodnie z zasadami wskazanymi w art. 236a ust. 1 u.o.) przed uzyskaniem wpisu do rejestru. Jednocześnie wskazane podmioty zwolniono z obowiązku umieszczania numeru rejestrowego na dokumentach, których wzory wskazane są w załącznikach nr 5a-5g do ustawy o odpadach, tj. na:

• karcie przekazania odpadów,
• karcie przekazania odpadów komunalnych,
• karcie ewidencji odpadów,
• karcie ewidencji komunalnych osadów ściekowych,
• karcie ewidencji zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego,
• karcie ewidencji pojazdów wycofanych z eksploatacji,
• karcie ewidencji odpadów niebezpiecznych.

W odniesieniu do tych spośród wskazanych wyżej podmiotów, które złożyły wniosek o wpis do rejestru, do dnia 31 grudnia 2020 r. nie mają zastosowania przepisy art. 50 ust. 2 i 3 u.o. (zezwalające na rozpoczęcie i prowadzenie działalności po uzyskaniu wpisu do BDO) oraz przepis art. 194 ust. 1 pkt 5 u.o.

Nowelizacja specustawy koronawirusowej w obszarze prawa ochrony środowiska

Wśród zmian wprowadzonych przez tarczę antykryzysową 3.0 do tzw. specustawy koronawirusowej (czyli ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych w obszarze zagadnień dotyczących prawa ochrony środowiska szczególnie istotny jest nowo dodany przepis art. 15zzzzzy, który przedłuża termin obowiązywania decyzji uzyskanych przez posiadacza odpadów w odniesieniu do poniższych sytuacji:

1. jeżeli termin ważności wydanego na czas oznaczony zezwolenia z zakresu gospodarowania odpadami (zezwolenia na zbieranie lub przetwarzanie odpadów albo pozwolenia na wytwarzanie odpadów uwzględniające zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów albo pozwolenia zintegrowanego uwzględniającego zezwolenie na zbieranie lub przetwarzanie odpadów) upływa w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu występowania zakażeń wirusem SARS-CoV-2, a posiadacz odpadów w terminie do dnia 5 marca 2020 r. złożył wniosek o zmianę posiadanej decyzji, termin obowiązywania decyzji ulega przedłużeniu do czasu rozpoznania wniosku o zmianę zezwolenia albo pozostawienia tego wniosku bez rozpoznania;

2. jeżeli termin ważności wydanego na czas oznaczony pozwolenia na wytwarzanie odpadów albo pozwolenia zintegrowanego upływa w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu występowania zakażeń wirusem SARS-CoV-2, a posiadacz odpadów złożył wniosek o wydanie kolejnego pozwolenia na wytwarzanie odpadów albo pozwolenia zintegrowanego albo o przedłużenie terminu obowiązywania pozwolenia zintegrowanego, termin obowiązywania tego pozwolenia ulega przedłużeniu do czasu rozpoznania wniosku.

Ważną zmianą jest także uchylenie przepisów art. 15zzr i art. 15zzs (wstrzymujących bieg terminiów). Terminy, których dotyczy art. 15zzr ust. 1 specustawy koronawirusowej, których bieg nie rozpoczął się na mocy tego przepisu, rozpoczynają bieg po upływie 7 dni od wejścia w życie tarczy antykryzysowej 3.0, zaś terminy, których bieg został zawieszony na mocy art. 15zzr ust. 1, biegną od tego dnia dalej. Taką samą zasadę zastosowano w odniesieniu do terminów w postępowaniach, do których odnosił się art. 15zzs specustawy koronawirusowej. Zasady przywrócenia biegu terminów opisano w art. 68 ustawy nowelizującej

Ponadto w art. 11a i art. 11b specustawy koronawirusowej dotychczasowe odwołania do odpowiedniego stosowania art. 11 tej ustawy zastąpiono innymi ustępami, tj. art. 11 ust. 6-9 i 11 (zamiast art. 11 ust. 6-8 i 9), uzupełniono także art. 11a o odwołanie do odpowiedniego stosowania art. 11a ust. 9.